Η ελεύθερη ζώνη αποτελεί τελωνειακό θεσμό που χρησιμοποιείται για τη 

διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου με την παροχή κινήτρων για συγκέντρωση και 

διανομή εμπορευμάτων, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του διαμετακομιστικού 

εμπορίου. 

Η διευκόλυνση αυτή του εξωτερικού εμπορίου συνίσταται στη μη επιβάρυνση των 

εισαγομένων εμπορευμάτων με δασμούς και φόρους που εφαρμόζονται κατά την 

εισαγωγή, καθώς και στη μη εφαρμογή των προβλεπομένων για την εισαγωγή μέτρων 

εμπορικής πολιτικής …».

Επιπροσθέτως στην ελεύθερη ζώνη εμπορίου επιτρέπεται η άσκηση δραστηριοτήτων 

βιομηχανικής ή εμπορικής φύσης ή παροχής υπηρεσιών. Η άσκηση των 

δραστηριοτήτων αυτών πρέπει να γνωστοποιείται προηγουμένως στις τελωνειακές 

αρχές, οι οποίες μπορούν να εφαρμόζουν ορισμένες απαγορεύσεις ή περιορισμούς 

ανάλογα με τη φύση των εμπορευμάτων ή τις ανάγκες της τελωνειακής επιτήρησης. 

Οι τελωνειακές αρχές μπορούν να απαγορεύουν την άσκηση δραστηριότητας σε 

ελεύθερη ζώνη στα πρόσωπα τα οποία δεν παρέχουν όλα τα εχέγγυα που κρίνονται 

απαραίτητα για την τήρηση των διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας

 

Εκτός όμως από τα logistics parks που βρίσκονται μέσα στη λιμενική 

περιοχή, έχουμε και τα (port based) Logistics Parks που βρίσκονται 

γεωγραφικά έξω από το λιμάνι (κάποιες φορές σε απόσταση>100 km)

Πλεονεκτήματα 

 Μικρότερη συμφόρηση

 Χαμηλότερο κόστος γης

 Χαμηλότερο κόστος εργασίας σε σχέση με τα logistics parks που 

βρίσκονται μέσα στη λιμενική περιοχή.

 

Ελεύθερη Ζώνη:Η ελεύθερη ζώνη αποτελεί ειδική περιοχή η οποία ανήκει στα κοινοτικά τελωνειακά εδάφη στην οποία:

_ τα μη κοινοτικά εμπορεύματα εξετάζονται για τους σκοπούς της επιβολής των εισαγωγικών δασμών και της εφαρμογής των μέτρων εμπορικής πολιτικής, εφόσον βρίσκονται εκτός του κοινοτικού τελωνειακού εδάφους, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω εμπορεύματα ούτε παραδίδονται με σκοπό την ελεύθερη κυκλοφορία τους, ούτε ζητείται η υπαγωγή τους στην τελωνειακή διαδικασία η οποία οδηγεί στη δημιουργία τελωνειακής οφειλής, ούτε χρησιμοποιούνται η καταναλώνονται εντός των ορίων της ζώνης. Η πληρωμή του ΦΠΑ αναστέλλεται, για όσο χρονικό διάστημα τα εμπορεύματα παραμένουν στη ζώνη, ενώ οφείλεται εν γένει η πληρωμή του ΦΠΑ για την παροχή των εμπορευμάτων και υπηρεσιών στη ζώνη αυτή.

_ Τα κοινοτικά εμπορεύματα, πριν από την φυσική τους εξαγωγή, επιτρέπεται να θεωρηθεί ότι έχουν εξαχθεί, λαμβανομένης υπόψη της εφαρμογής μέτρων, που συνήθως συνοδεύουν την εξαγωγή (π.χ. επιστροφές κατά την εξαγωγή, απόδοση ή διαγραφή των τελωνειακών δασμών).

Έλεγχος τύπου I: ο έλεγχος που βασίζεται κυρίως στην ύπαρξη περίφραξης·

* Έλεγχος τύπου II: ο έλεγχος που βασίζεται κυρίως στις διατυπώσεις, οι οποίες διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της διαδικασίας του καθεστώτος τελωνειακής αποταμίευσης·

 

Μειονεκτήματα

 

Αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων εντός και εκτός ΕΟΖ. Οι ζώνες αυτές έχουν κυρίως εξαγωγικό προσανατολισμό και η οικονομική τους δράση στο πλαίσιο της εγχώριας αγοράς γίνεται κατά κύριο λόγο μετά την επιβολή δασμών, οι οποίοι εξαλείφουν το συγκριτικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν οι εταιρείες που λειτουργούν εντός της ΕΟΖ, έναντι αυτών που λειτουργούν εκτός αυτής.

Χαμηλοί Μισθοί. Ελάχιστες είναι σε παγκόσμια κλίμακα οι εφαρμογές χαλαρότερων εργασιακών όρων εντός των ΕΟΖ και η φιλοσοφία τους αντίκειται στις συνθήκες της Ε.Ε. Αλλωστε, η τρέχουσα οικονομική συγκυρία αποδεικνύει ότι για τη χειροτέρευση των εργασιακών συνθηκών δεν είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν ΕΟΖ.

Οπου δημιουργήθηκαν ΕΟΖ, μειώθηκαν οι μισθοί. Αντίθετα, όπου δημιουργήθηκαν ΕΟΖ, επέφεραν λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, προσφέροντας αρκετές χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Η λειτουργία των ΕΟΖ μάλλον ενισχύει την τοπική κατανάλωση, μέσω της αύξησης των εισοδημάτων που προκύπτουν από την αύξηση του εργαζόμενου πληθυσμού.

 ΕΟΖ υπάρχουν όπου τα ημερομίσθια είναι χαμηλά. Ειδικές ζώνες υπάρχουν και σε χώρες με υψηλά ημερομίσθια (π.χ. Ιρλανδία), ενώ σε αυτές εντάσσονται εταιρείες με μητρική έδρα από χώρες με εξαιρετικά χαμηλά ημερομίσθια (π.χ. ινδικές εταιρείες σε ευρωπαϊκές ΕΟΖ).